kozonga (retour) 

MATANGA YA YAEL
Mayombe82 (France)


Lisoló oyo etindami na ndeko Mayombe82 , afandi na mboka France


   


Lisolo oyo na ko bétéla bino élékanaki na mboka oyo ya Poto ésika na zali ko vanda banda mwa ba mbula. Na baloli ba kombo ya bato oyo bazali na kati.

Yael azali éléngé mwasi ya ba mbula tuku mibalé na mitano. Baninga ya typal na yé ba monaka yé kitoko té. Bango nyonso ba kanisaka ti yé abimaka na nzélé yango pona mokolo ézali a pésa yo doc. A yébisaka bango mikolo nyonso ti:
• Yaël a lingi na yé libala to mabala té;
• Yaël a lingi na yé ko bota té;
• Yaël a lingi kaka a sépélisa nzoto na yé mikolo nyonso oyo nzambé a salaka;
• Yaël, na mokili oyo, biloko mibalé a lingaka ko léka kutu tata na mama na yé moko ézali mbwa na yé na mbangi oyo yé a mélaka mikolo nyonso. A lobéka té é pésaka yé nzunzu na bokasi moko ya monéné pénza soki a lingi ba béta yé maséké.

Typal na yé kombo na yé A. Lélo a tiki Yaël na kati ya ndako na yé a zo léla banda lobi na butu. Moyen kutu a consolé yé éza té. A a bimi, a kéyi épayi ya masta na yé B. Masta yango a wuti mboka kala mingi té. A yé ko kuta yé a zo damé mulé-mulé na boîte ya cassoulet.
- Masta, il faut to gazer ésiké ya Yaël.
- Pona nini?
- A zuwi likama. A zo léla banda lobi na butu.
- E bongo ngaï na ko ya épayi na yé ko sala nini?. Soki na komi kuna, koléla na yé ékosila?
- Zala tango mosusu na bomoto, a kuféli ndéko na yé. Sala ata tour. Na mboka to salaka matanga, té?
- Tika na damé na ngaï suwi, soki o za na nzala té, étali yo. Omona wapi mindélé ba sala matanga? Yé kutu aza Juda, bango ba lingaka ba Kobo té. Na ko ya té.
- Ba lasagnes oyo o damé ké na ndako na ngaï sima lobo, kasi Juda wana moto a lambaki yango.
- M’en fous. Ézalaki na yango kutu na goût té.
- Tika makambo na yo wana. Okomi Poto sika, ko yoka makambo ya kilikilé té oyo bato, ba zala Mindélé, ba Kobo, to ba Nzibu ba zo loba. Juda mpé azali moto lokola yo.
- Lokuta. Ba lingaka miindo té. Mutu na yé ésalaka malamu té. O si okoma ésika ya ba boti ba yé?
- Ba si ba kabwana. Tata na yé à za na Belgique, mama na yé a za na Tunisie, mboka na yé ya mbotama.
- Oh! A za nzibu?
- Té. Na ba mboka ya ba nzibu pé, ba Juda ba zalaka. Silisa ko damé, to kénda matanga.
- Bock é ko zala? Ngaï, na ko lobéla yé nini?
- To ko zuwa bock na nzéla. Na béngi kaka yo té. Ba masta misusu mpé ba ko zala. Pona kosolola, okosala kaka lokola na mboka tango to zuwaka matanga: o pési yé mboté, o solloli na yé mwa mokyé, o tuni ya ndéngé nini ndéko na yé awé, mpé o ké ko vanda na kiti na yo, o tikéli baninga ésika.
- Matoko pé é kozala? Na ba momies?
- Kanga mbanga na yo to djé.

* * *


Ba masta ya A ba koti na kati ya ndako ya Yaël. Bango dzomi ba komi, na biléngé basi mitano. Bango nyonso ba kangi bilongi na bango ya mawa. Moko na moko ba zo vanda, na sima ya bo pési Yaël mboté na ba condoléances. Yaël a kamwé pénza ko kamwa ndéngé ba yé ko pésa yé maboka pona pasi oyo yé azali ko wa’a na yango.
A a zo pésa ba ndéko na yé ba bock, B moto a lingaki na yé ko ya té, a kamati bock na yé mpé a bandi ko solola na Yzël na lopoto, mpo yé alobaka na yé kaka lopoto na espagnol oyo a lakisaka na collège.
- Toutes mes condoléances, Yaël.
- Merci. Ça me touche vraiment que vous soyez tous venus me voir. A m’en avait parlé, mais je ne savais pas que ça pouvait ressembler à ça. Quand il me dit qu’il va à une veillée mortuaire, je suis convaincu que ce sont juste des beuveries où ma couleur de peau serait très mal vue. Je te remercie B, ainsi que les autres.
- C’est naturel chez nous, vous savez. A est un frère pour moi. On se connaît depuis l’école primaire. Ses problèmes sont les miens, et réciproquement. Je ne pouvais pas me permettre de ne pas venir l’assister dans une épreuve pareille.
- On peut se dire « tu » quand même ? si on forme une famille. Non ?
- Autant pour moi. Ce n’est jamais facile d’être confronté à la mort. Surtout quand toute sa famille est aussi loin que ça. ce sont des choses que nous vivons tous les jours, aussi je comprends la détresse dans laquelle tu te trouves aujourd’hui.
- Merci. Ça me touche beaucoup ce que tu dis. Et ça me touche d’autant plus quand je me suis installée dans cette ville pour étudier puis enseigner, ce chien est le cadeau que ma mon père m’a offert. Il était là chaque soir quand ça n’allait pas, il m’écoutait. Quand j’étais triste il l’était aussi. A peut vous raconter, il était adorable ce chien. Mais il était trop âgé.
- Ce chien, mais quel chien ?
- Le mien, celui qui vient de mourir. Et ce qui me touche encore plus c'est que vous soyez venus tous pour un chien. Alors que A me dit tout le temps que chez vous les chiens n'ont pas la même importance qu'ici.
Bandéko nyonso ba baloli bilongi na bango ya ko kamwa pona kotala A moto a béngisaki bango pona matanga.

@+, M82